Köpekler hepimizin bildiği gibi sevimli ve arkadaş canlısı hayvanlardır. Fakat bazı zamanlarda tahmin edilemez ve korkutucu davranışları sebebiyle antipati uyandıran hayvanlardır. Bu yazımızda ; köpek korkusu nasıl oluşur? Sebepleri nelerdir? Köpek korkusu nasıl geçer? Köpek korkusu nasıl yenilir? Bunlara değineceğiz.
Köpek korkusu, diğer adıyla köpek fobisi Cynophobia Türkçe adıyla kinofobi; Yunanca’da köpek anlamına gelen ‘’cyno’’ ve korku anlamına gelen ‘’phobia’’ sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiş ve dilimize kinofobi şeklinde geçmiştir. Köpek fobisi yakınlarımızda havlayan, sinirli yada fazlasıyla heyecanlı bir köpek olduğunda kendinizi gergin ve rahatsız hissetmenizden farklı olarak gerçekçi olmayan ve sürekli korku halini ifade etmektedir. Üstelik köpek korkusu günlük hayatımızı, sosyal aktivitelerimizi etkileyen birçok semptomla birlikte varlık gösterebilir.
KÖPEK KORKUSU NEDEN OLUR?
Hemen hemen pek çok kişi için köpekler son derece sevimli, sadık, arkadaş canlısı hayvanlardır. Bazılarımıza göreyse insanın sadık dostudur. Fakat ülkemizde köpeklerden korkan köpeklere karşı belirgin bir fobisi olanların sayısı da azımsanmayacak kadar fazladır. En kısa anlatımıyla köpek korkusunun temel sebebi ; köpeklerin davranışları hakkında yeterince bilgi sahibi olmayışımızdan kaynaklanmaktadır. Yolda yürürken karşınıza çıkan bir köpeğin aniden havlaması, size yaklaşması ya da peşinize takılması durumunda verdiğimiz tepkiler; bu davranışları bilenler ve bilmeyenler arasında önemli farklılıklar gösterir. New Scientist makalesinde yer alan yeni bir araştırma sonucuna göre, köpek korkusunun sebebi; köpekler insanların duygularını anlayabiliyor olmasından kaynaklanmasıdır. Bu araştırmaya göre; köpekler korktuğumuzda salgıladığımız hormonların vücutta oluşturduğu kokuyu alabiliyor, duygularımızı tanıyor ve duygularımıza göre tepki verebiliyorlar. Köpeklerdeki görme duyusu görece insana göre az gelişmiş olsa da, koku alma konusunda bizden çok daha ileride oldukları yadsınamaz bir gerçektir. Köpek korkusunun nasıl oluştuğunu anlayabilmemiz için yapılan çalışmalar; köpeklerden bizim onlardan korktuğumuz kadar, köpeklerin de korktuğumuzu anladıklarında rahatsız olduklarını ve saldırganlaştıklarını gösteriyor. Bu açıdan bakıldığında köpekler sizi gördüğünde havlamaya başlıyorsa telaşlanıp kaçmaya çalışmamanız, bunun yerine yanından o yokmuş gibi yaparak geçip gitmeniz sizin için daha doğru olacaktır.
KÖPEK FOBİSİNİN BELİRTİLERİ (semptom) NELERDİR?
Köpek korkusu, yılan ya da örümceklerden korkmak kadar yaygın görülmese de günlük hayatımızda sokakta köpeklerle her an karşı karşıya kalabilme ihtimalimiz göz önüne alındığında kişi için hayat zorlaşabilir hatta sokakta yürümek bile çekilmez hale gelebilir. Elbette köpek fobisinin (kinofobi) belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte, genel olarak tanımlayabileceğimiz bazı ayırıcı semptomlar bulunmaktadır. Bu belirtiler fiziksel, duygusal, biyolojik olarak bulunacağı gibi, hepsinin aynı anda bulunması da mümkündür.
Köpek Fobisinin Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
Fiziksel belirtiler genel anlamda her korku türünde var olan ve kendini bir anda gösteren kontrol dışı olarak gerçekleşmeye başlayan belirtilerdir.
Bu belirtiler ;
- Nefes almada güçlük, göğüs kafesinin ağırlaştığı hissi, göğüste ağrılar ve sızlama şikayetleri
- Kalp atışının hızlanması ve buna bağlı metabolizma hızının artması
- İstemsiz ve kontrolsüz titremeler
- Baş dönmesi nadiren baş ağrısı
- Karın ağrısı, ağız ve boğaz kuruluğu
- Kalp atış hızı artışına bağlı olarak terleme
- Sıcak basması yada üşümeler
Köpek Korkusunun Duygusal Belirtileri Nelerdir?
Köpek fobisinde görülen duygusal belirtiler, kaygı bozukluğu ile karakterize olduğu için benzer belirtiler görülmektedir.
Bu belirtiler;
- Panik ve anksiyete(kaygı) hali
- Korkuyu tetikleyen durumdan, uyarandan yada ortamdan kaçma isteği
- Kontrolü kaybetme
- Bayılacakmış yada ölecekmiş gibi hissetme
- Korkuya karşı güçsüz hissetme, korku etkenine teslim olma
Tüm bu belirtilere ek olarak bazı çocuklarda sinir krizleri, ebeveynin ayağına sarılma, üzerine tırmanma çabası, uzun ağlama durumları ve ebeveynden ayrılamama gibi belirtiler de gözlemlenmektedir.
Köpek Korkusunun Biyolojik Belirtileri Nelerdir?
Bu tip belirtiler yukarıda değindiğimiz üzere korkunun oluşmasında etkili olan hormon salgılarımızla ve korku anında yaydığımız kokularla ilgilidir. Köpekler yukarıda da anlattığımız üzere onlardan korkup korkmadığımızı korku anında yaydığımız kokumuzdan anlayabilirler. Korkumuzun oluşmasında etkili olan adrenalin hormonuna bağlı olarak kaslarımız gerilir, göz bebeklerimiz büyür. Metabolizma hızımız artar karnımız guruldayabilir ve terlemeye başlarız. Terlememize bağlı olarak da kötü koku yaymaya başlarız.
KÖPEK KORKUSUNUN (fobisinin) TEŞHİSİ
Köpek korkumuzun ne zaman ve ne şekilde başladığını hatırlamakta zorlanıyor olabiliriz. Fakat herhangi bir korkunun fobi olarak adlandırılabilmesi için belirtilerinin en az 6 ay boyunca gözlemlenmiş olması gereklidir. Köpek korkunuz varsa ve nereden başladığını tahmin edemiyor fakat bundan kurtulmaya çalışıyorsanız öncelikle kendinizi gözlemleyerek başlayabilir, korkunuzun kökenine dair bir fikir elde edebilirsiniz. Örneğin yakın zaman içerisinde sizde köpek korkusu oluşturacak kötü bir deneyim ya da anınız olup olmadığını düşünebilirsiniz. Ya da yakın çevrenizde köpek fobisi olan, bununla baş etmeye çalışan bir tanıdığınız var mı? Özellikle henüz çocuk yaşlarda köpeklerle kötü anıları olan ve bu yüzden köpek fobisi gelişen bir akraba ya da yakın arkadaşınız varsa, ondan etkilenmiş olabilirsiniz ve bu sizde köpek korkusu oluşturmuş olabilir. Köpeklerle ilgili olumsuz cümleler ya da fazlasıyla olumsuz anılar duydunuz mu? Yakınlarınızda köpek sesi duyduğunuzda paniğe kapılıp uzaklaşmaya çalışıyor musunuz? Köpeklerin olabileceği yerleri tahmin etmeye çalışıp yolunuzu değiştirmeye ya da yolu uzatma pahasına farklı yollardan yürümeye çalışıyor musunuz?
Bu ve buna benzer soruları ve yanıtlarını not almanız ve üzerinde düşünmeniz, hem korkunuzun kaynağını bulmanıza hem de profesyonel yardım alacağınız psikoloğunuza yardımcı olacak köpek korkusundan kurtulmanız için gereken süreyi de kısaltacaktır.
KÖPEK KORKUSUNUN İYİLEŞMESİ
Köpek fobiniz var ve artık parklardan, caddelerden, sokaklardan neredeyse köpeklerin olabileceğini düşündüğünüz yerlerden sessizce kaçmaya başladıysanız artık profesyonel yardım alma zamanınız gelmiş demektir. Ancak bu korkularınızı ve fobilerinizi yenmek için hemen ilk fırsatta psikoloğa gitmek zorunluluğunuz yoktur. Korkularınızı yenmek adına kendinizin yapabileceği birkaç alternatif yöntem elbette mevcuttur.
Bu yöntemleri uygulayarak günler ve haftalar içerisindeki değişimleri gözlemlemek korkunuzu yenmeniz açısından önemli katkılar sağlayacaktır.
Öncelikle köpekler kokunuzdan korktuğunu anladığı gibi yüz hareketlerinizden ve davranışlarınızdan da korktuğunuzu anlayabilirler. Duruş biçiminiz köpeğe sizinle ilgili olumlu ve olumsuz mesajlar verebilir. Karşınızda bir köpek aniden belirdiğinde özgüvenli ve dik durarak kontrolün sizde olduğunu belirtmeniz hem korkuyla başa çıkmanıza yardımcı olacak hem de korkuya teslim olmanıza engel olacaktır.
Karşınıza çıkan köpek size teslimiyetçi şekilde boyun eğdiğinde onu severek başlayabilirsiniz. Bu davranışınız hem korkunuzu yenmenize, hem de ileride oluşabilecek olan köpek korkusunun oluşmasının önüne geçecektir.
Belirli bir yerde zincirlenmiş köpekler sizi gördüğünde havlamasının sebebi size hakimiyet alanını belli etmek ve bölgesini korumak için verdiği tepkilerden kaynaklanıyor olabilir. Bu durumda köpeğin olduğu yerden geçmek zorunda kaldığınızda havlamasına aldırmadan geçmek, korkunuza karşı duyarsız olmanızı sağlayacaktır. Bunu yaparken köpeğin gözlerine bakmak köpeklere meydan okuma mesajı içerdiği için bu durum köpeği daha da saldırganlaştırabilir.
Köpekler korkularınızı anladığı için öncelikle korkunuzla başa çıkarak, korkunuz belli etmeden size yaklaşmasına engel olabilirsiniz.
KÖPEK KORKUSU NASIL YENEBİLİRİM?
- Eğer öncesinde köpekler ile ilgili kötü bir anı, kötü bir tecrübe, korkunuz varsa bundan kaçmayın. Eğer geçmişinizde örneğin çocukluk döneminizde köpek korkusu yaşadıysanız, köpeklerle ilgili kötü bir anınız varsa önce korku dolu anılarınızdan, sonra köpeklerden kaçmak yerine köpeklerle iletişim kurmaya, aynı zamanda korkularınızla yüzleşmeye çalışın. Örneğin uysal bir köpek gördüğünüzde onu sevmekle başlayabilirsiniz.
- Kendiniz Korkularınız Konusunda Eğitin
Köpek fobiniz (kinofobi) varsa, köpekler hakkında bulabildiğiniz her yazıyı okuyun, yeni dostlarınızı tanımaya çalışın. Onlarla korkmadan iletişim kurabilmenin yollarını öğrenin. Köpeklerle ilgili videolar izleyin. Bir köpek tarafından ısırılacağınızın aslında çok nadir yaşanan bir şey olduğunu öğrendiğinizde ve tecrübe ettiğinizde köpek korkunuzu (kinofobi) yenmenize fazlasıyla yardımcı olacaktır. - Gerekirse Profesyonel Yardım Alın
Eğer bu adımları uyguladığınız takdirde köpek korkusuyla (kinofobi) baş edemiyor ve baş edemeyeceğinizi düşünüyorsanız, köpek fobisini yenmek için profesyonel yardım alın. Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımları köpek fobisinin ortadan kaldırılmasında son derece olumlu sonuçlar vermektedir. Bunun için lisans mezuniyeti psikoloji bölümü olan bir psikoterapistten düzenli olarak psikoterapi desteği alın.
Köpek korkunuzu yendikten sonra; köpekleri sevmek, onların dostluğunu kazanmak ve onlarla vakit geçirmek, bir köpeği sahiplenmek ise tamamen sizin istek, kararlılık ve çabalarınızla mümkündür.
